Historia 49 Pułku Piechoty –  Patrona Szkoły Podstawowej

w Szydłowie

 

1. Pułk wywodzi się z Armii Polskiej we Francji.

2. Rozpoczął formowanie w początkach kwietnia 1919r. jako 3 Pułk Instrukcyjny.

3. Po zakończeniu organizacji przybył do kraju w końcu maja 1919r. i rozlokowany został w Kutnie.

4. Po wyładowaniu obsadza linię demarkacyjną polsko-niemiecką w rejonie Brześcia Kujawskiego.

5. W dniu 1 sierpnia wszedł w skład przybywającej z Francji 8 Dywizji Strzelców Armii Generała Hallera jako 15 Pułk Strzelców Pieszych.

6. We wrześniu 1919 r., w związku z przejściem Armii Generała Hallera na etaty krajowe, pułk otrzymał nazwę „49 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych”.

7. W końcu marca 1920r. pułk otrzymuje swą ostateczną nazwę „49 Pułk Piechoty”.

8. W połowie grudnia 1919 r. 49 pp zostaje skierowany do Borszczowa w Małopolsce Wschodniej, wchodząc w skład grupy generała Krajowskiego 18 dywizji piechoty.

9. Kiedy grupa generała Krajowskiego zajęła Kamieniec Podolski, 49 pp obsadza w tym rejonie stanowiska nad rzeką Uszycą i w pomyślnych walkach przechodzi swój chrzest bojowy.

10. Dnia 8 kwietnia pułk toczy ciężkie walki z bolszewikami o Iwankowice.

11. W II połowie kwietnia 1920r. wziął udział w wyprawie kijowskiej: 

a) 25 kwietnia pułk zajmuje Mohilów

b) następnie po walkach pod Zmierzynką i Wapniarką Pułk przechodzi do obwodu do Zmierzynki

c) po rozpoczęciu działań zaczepnych Armii Konnej Budlonnego przesuwa się na linię rzeki Sob, do obszaru Kalnik-Daszów

 d) po rozkazie odwrotu i wypadzie na Spiczyńce oddziały Pułku zostały otoczone przez przeważające siły kawalerii rosyjskiej, w wyniku czego kozacy wycięli większość żołnierzy I batalionu

e) w pierwszych dniach lipca 1920r. 49 pp bierze udział w słynnej kampanii przeciw Budlonnemu, torując w ciągłych walkach drogę swej dywizji; na kierunku Dubno-Zahorce-Chorupań-Milcza

f) w obronie Chorupania 19 lipca pułk utracił niemal wszystkich oficerów i około 500 szeregowych. ,

12. W bitwie warszawskiej 49 pp walczył nad Wkrą, nacierając na Ciechanów i Grudusk  w kierunku Mławy.

 13. Po wygranej bitwie warszawskiej i wydaniu 17 sierpnia przez Tuchaczewskiego wojskom radzieckim rozkazu odwrotu, armie polskie przeszły 18 sierpnia do pościgu za nieprzyjacielem. Nocą 21-22 sierpnia korpus konny Gaja oraz 55 dywizja Strzelecka  z resztkami 54 dywizji skoncentrowały się w rejonie wsi Kosiny i Wyszyny. Bolszewicy rozbili w Wyszynach III batalion 49 pp i zaczęli kierować się boczną drogą na pograniczu Szydłowa i Szydłówka w kierunku traktu z Mławy na Dębsk- Dzierzgowo i Chorzele.

14. W rejonie Szydłówka 21 sierpnia zajmowała stanowiska 3 kompania I batalionu 49 pp złożona z kilkudziesięciu młodych żołnierzy polskich. Ona to została zaatakowana przeważającymi siłami piechoty i kawalerii nieprzyjaciela. Polacy bronili się do ostatniego naboju. Gdy zabrakło amunicji, postanowili się poddać. Wzięci do niewoli Obrońcy Ojczyzny, za wyjątkiem jednego oficera, któremu ułatwiono ucieczkę, zostali wycięci szablami przez kozaków z 3 korpusu. Poległych w boju i bestialsko zamordowanych żołnierzy zabrali  z pobojowiska mieszkańcy Szydłowa i pogrzebali na cmentarzu parafialnym. Spoczywa ich tu trzydziestu. Mogiłami troskliwie opiekuje się młodzież Szkoły Podstawowej w Szydłowie.  Jednym z kapelanów Armii Hallera, w skład której przez dwa miesiące wchodzili żołnierze tego pułku, był ksiądz dr pułkownik Jan Więckowski, który do 12.V.1935r. pełnił funkcję proboszcza parafii Szydłowo.  Los tak zdecydował, że spoczywa naprzeciw żołnierzy poległych w 1920r. i obok żołnierzy, którzy oddali życie w obronie Ojczyzny 1939r. na terenie gminy Szydłowo.

15. Dnia 22 sierpnia pułk poniósł dalsze straty w wyniku 3 Korpusu Konnego Gaja Bżyszkiana.

16. Od 8 września do zawieszenia działań wojennych 49 pp przechodzi następujący szlak bojowy; na kierunku południe przez Husynne, nad rzeką Bug-udział w przełamaniu frontu pod Rudą  i Maciejowem-marsz przez Kowel – dalej sforsowanie Prypeci i osiągnięcie Janowa – marsz po trudnym terenie Polesia przez Turów na Pererów, gdzie zastało go zawieszenie broni.

17. W czasie działań wojennych Pułk poniósł bardzo duże straty. Na polu chwały poległo i zmarło z ran 25 oficerów i przeszło 350 szeregowych. Ilość rannych przekraczała znacznie 1000 żołnierzy. Za wybitne czyny bojowe, spełnione w obliczu wroga, odznaczono srebrnym krzyżem V klasy orderu wojennego Virtuti Millitari 26 oficerów i żołnierzy, zaś Krzyżem Walecznych 33  oficerów i 83 szeregowych. Dnia 18 września 1922 roku Naczelny Wódz, Marszałek Józef Piłsudski wręczył Pułkowi sztandar ofiarowany przez ludność Kołomyi.

18. Doroczne święto pułk obchodzi w dniu 19 lipca w rocznicę walki pod Chorupaniem.

19. W Kołomyi pułk współpracował z różnymi organizacjami i stowarzyszeniami „Sokół”, „Strzelec”, „Harcerstwem”.

20. 49 Pułk Piechoty w swej działalności nawiązał do miejscowej huculskiej tradycji legionowej. Na Huculszczyźnie walczyła bowiem II Brygada Legionów Polskich.

21. 12 kwietnia 1937 roku I Batalion otrzymał nazwę „Huculski Batalion Legionów Polskich”.

22. 4 marca 1938 roku cały pułk przyjął nazwę „49 Huculski Pułk Strzelców” będąc w składzie 11 Dywizji Piechoty, która otrzymała nazwę „Karpacka”.

23. 4 września 1939 roku w składzie 11 DKP zajął rejon Brzostek-Kołaszyce - Frysztok.

 24. 5 września pułk zajął stanowisko w rejonie Brzeska.

25. 7-8 września  pułk otrzymuje nowe miejsce postoju w rejonie miejscowości Barycz. Przez cały czas jest w kontakcie z nieprzyjacielem.

26. 11 września wycofuje się w rejon Przemyśla. Ubezpieczając dywizję do miejscowości Korytniki.

27. 14-15 września pułk wkracza do Przemyśla i podczas działań odwrotowych wycofuje się w kierunku na Mościska.

28. 16-17 września pułk prowadzi walki na południe od szosy Janów-Szkło, ponosząc znaczne straty w kadrze.

29. 17-18 września w Brzuchowicach, po walkach z Niemcami, z pułku można utworzyć tylko jeden batalion.

30. 20-21 września resztki pułku w walce na bagnety zajęły sanatorium w Hołosku Wielkim. Nie było komu grzebać zmarłych.

 31. We Lwowie zapadła decyzja rozwiązania polskiego zgrupowania. Z 11 Karpackiej Dywizji Piechoty pozostało około 200 ludzi.

32. Na przełomie 1943-1944 roku działał jedynie partyzancki oddział Huculskiego Pułku Strzelców w rejonie Nadwórna-Biłków. 33. W marcu 1944 roku brał udział w koncentracji oddziałów partyzanckich 11 Karpackiej Dywizji Piechoty AK w rejonie wsi Majdan. 34.